Di Tích Lịch Sử Thành Hoàng Đế

THÀNH CỔ HOÀNG ĐẾ - BÌNH ĐỊNH

• Giá vé: Miễn phí
• Giờ mở cửa: 7h00 – 17h00

1.Vị trí địa lý

Thành Hoàng Đế là một trong những di tích lịch sử nổi tiếng ở Bình Định, địa danh này trong lịch sử đã gắn liền với 3 thời kỳ lịch sử: Vương quốc Chămpa - Vương triều Tây Sơn - Vương triều Nguyễn. Hoàng Thành là nơi yếu địa chiến lược của nghĩa quân Tây Sơn trong giai đoạn đầu, và sau đó, trở thành kinh đô của chính quyền trung ương của vua Thái Đức - Nguyễn Nhạc.

( Cổng Tam Quan tại Thành Cổ Hoàng Đế )

Thành thuộc địa phận xã Nhơn Hậu và thị trấn Đập Đá - thị xã An Nhơn, cách thành phố Quy Nhơn khoảng 20km về phía Tây Bắc. Di tích lịch sử Thành Hoàng Đế được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1982.

2.Lịch sử

Hoàng Thành này từng là kinh đô của vương quốc Chămpa gắn liền với tên gọi thành Đồ Bàn. Từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 15, kinh đô của Chămpa ở thành Đồ Bàn. Năm 1471, khi vua Lê Thánh Tông đem quân đánh chiếm đất Chiêm Thành đã sát nhập đất Bình Định vào lãnh thổ Đại Việt. Cho đến khi cuộc khởi nghĩa Tây Sơn diễn ra vào thế kỷ 18, tòa thành này một lần nữa phát huy vai trò lịch sử của mình. Sau khi chiếm được thành Quy Nhơn (nay thuộc phường Nhơn Thành - thị xã An Nhơn) Nguyễn Nhạc quyết định chọn thành Đồ Bàn làm đại bản doanh cho phong trào khởi nghĩa Tây Sơn. Ông đã cho khởi công xây dựng lại vào năm 1775 trên cơ sở thành Đồ Bàn của Vương quốc Chămpa cũ. Năm 1778, cũng tại kinh thành này, Nguyễn Nhạc chính thức lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Thái Đức. Từ đây, Thành Đồ Bàn chính thức được đặt tên là Thành Hoàng Đế và trở thành kinh đô chính thức của Nguyên Nhạc, chính quyền trung ương của Hoàng đế Thái Đức.

( Thành Cổ Hoàng Đế tại Bình Định )

Năm 1793, vua Thái Đức - Nguyễn Nhạc băng hà, Di tích lịch sử Thành Hoàng Đế cũng mất vai trò là kinh đô của chính quyền trung ương và trở thành thành phòng thủ bảo vệ Quy Nhơn. Giai đoạn từ năm 1793 đến năm 1802 là thời kỳ suy tàn của triều đại Tây Sơn, Hoàng Thành là nơi diễn ra những trận đánh ác liệt nhất giữa nghĩa quân Tây Sơn và quân Nguyễn Ánh. Trong đó, tiêu biểu nhất là trận đánh năm 1799, khi quân Nguyễn do Đốc binh Võ Tánh chỉ huy đánh chiếm thành Quy Nhơn. Để ghi nhớ sự kiện này, Nguyễn Ánh chính thức đổi tên thành Bình Định, giao cho Võ Tánh và Ngô Tùng Châu trấn thủ. Mùa đông năm 1799, bước sang năm 1800, hai tướng nhà Tây Sơn là Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng đem quân vây thành Bình Định. Trận chiến này diễn ra khá dài, quân của Võ Tánh bị vây trong thành, kiệt quệ, hết lương thực.

Sau đó, Võ Tánh viết thư cho Trần Quang Diệu xin tha cho tất cả quân lính dưới quyền, rồi lên lầu bát quái tự thiêu. Năm 1802, nhà Nguyễn tiêu diệt hoàn toàn nhà Tây Sơn, Di tích lịch sử Thành Hoàng Đế về tay nhà Nguyễn. Năm 1814, vua Gia Long Nguyễn Ánh dời đô Bình Định từ Hoàng thành đến vị trí mới, sau này là thành Bình Định, nằm cách thành cũ khoảng 6 km về phía đông nam. Hoàng thành suy tàn.

3.Các đặc điểm nổi bật

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, ngày nay, trong khuôn viên Tử Cấm Thành và Hoàng thành vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích của vương quốc Chămpa - Tây Sơn và triều Nguyễn. Các kiến ​​trúc của các thời kỳ đan xen, tạo nên sự phong phú và đặc trưng của di tích. Hoàng thành trước đây là một quần thể kiến ​​trúc hình chữ nhật, gồm ba vòng: Ngoại thành - Nội thành và Tử Cấm Thành. Thành ngoài có chu vi 7400m, hiện nay phần còn lại của tường thành cao 3 - 6m, ở mặt nam thành còn lưu giữ hai thanh đá thẳng đứng cao 3m, là dấu tích thành Đồ Bàn của người Chăm xưa, cho đến nay vẫn chưa xác định được ý nghĩa của hai thanh đá đó đối với kinh đô Đồ Bàn. Thành nội hay còn gọi là Hoàng thành có hình chữ nhật dài, chu vi 1600m, dài 430m, rộng 370m. Tòa thành bên trong đã bị phá hủy hoàn toàn, hầu như không còn lại gì. Các dấu vết còn  lại cho thấy tường  được làm bằng đá ong và đắp bằng đất. Có ba cửa ở ba mặt đông-tây-nam, cửa chính quay về hướng nam là cửa tiền. Trước cổng Tiên là hai tượng voi bằng đá, gồm một con voi đực và một con voi cái. 

( Bên trong khu di tích lịch sử Thành Hoàng Đế )

Bên trong khu thành Di tích lịch sử Thành Hoàng Đế là Tử Cấm Thành, cũng có hình chữ nhật, chu vi 600m,  dài 174m, rộng 126m, cổng chính quay về hướng Nam, còn  gọi là Namlau. Tường thành được đắp hai bên bằng đất và đá ong  dày 1,5m, tường cao nhất  khoảng  3m. Ba bức tượng sư tử đá có  từ thế kỷ 12 vẫn còn được lưu giữ ở nơi này. Hai hồ bán nguyệt (hay còn gọi là hồ nước) dài 17m, rộng 10m và sâu 1,6m. Hậu đường bát giác và  lăng thờ hai vị tướng triều Nguyễn là Võ Tánh và Ngô Tùng Châu. Đây là một  lăng tẩm mang phong cách nghệ thuật của triều Nguyễn  trong quần thể  di tích. Từ đây, bạn có thể nhìn thấy tháp Cánh Tiên từ xa.

( Di tích lịch sử Thành Hoàng Đế )

Di tích lịch sử Thành Hoàng Đế ngày nay là một di tích lịch sử, nhưng các làng văn hóa và thủ công mỹ nghệ xung quanh thành vẫn không thay đổi. Không nhiều như “36 phố phường” của Đô thành Thăng Long – Hà Nội, nhưng  vẫn có rất nhiều làng nghề thủ công sinh động xung quanh Hoàng thành, chẳng hạn như làng gốm Vân Sơn, làng dệt vải nỉ, làng đúc đồng Bằng Châu, và các làng nghề mộc. Với những truyền thuyết xa xưa, nó miêu tả một thành phố sống động và thịnh vượng khiến chúng ta không khỏi xao xuyến.

XEM THÊM:

REVIEW BẢO TÀNG QUANG TRUNG TÂY SƠN – BÌNH ĐỊNH 

CHO THUÊ XE DU LỊCH GIÁ RẺ 

CHÙM TOUR DU LỊCH NHA TRANG – ĐẢO BÌNH BA 

TOUR DU LỊCH QUY NHƠN – PHÚ YÊN 4N4Đ